“Polska opłakuje utratę Beaty Tyszkiewicz: Zmarła słynna polska aktorka w wieku 86 lat”

“Polska opłakuje utratę Beaty Tyszkiewicz: Zmarła słynna polska aktorka w wieku 86 lat”

Artystka ma na swoim koncie ponad 100 postaci filmowych i kilka telewizyjnych. Grała w produkcjach polskich, niemieckich, węgierskich, rosyjskich, francuskich a także – jako pierwsza w Polsce aktorka – w bollywoodzkiej produkcji “Aleksander i Chanakaya”, (1965 r.).

Tyszkiewicz zachowuje dystans do swojej twórczości. “Zagrałam w ponad stu filmach; zadowolona jestem może z piętnastu minut” – wyznała w jednym z wywiadów (“Gala” nr 11, 2004).

W teatrze wystąpiła tylko w dwóch sztukach: “Karierze Artura Ui” w reż. Erwina Axera na deskach Teatru Współczesnego w Warszawie (1962) oraz w “Za rzekę, w cień drzew” w reż. Jacka Woszczerowicza w warszawskim Teatrze Ateneum (1964). Jak kiedyś powiedziała, nie polubiła tego “codziennego zmagania się z tą samą postacią”.

“Jestem zdemoralizowana pracą dla kina – film robi się raz, a potem on już na nas przez całe życie pracuje. W teatrze zaś za każdym razem odtwarza się od nowa to samo. Takie wielokrotne powtarzanie byłoby dla mnie chyba zbyt monotonne” – mówiła po latach. “Jestem zbyt leniwa, teatr zmusza do straszliwej pracy. Pomyśleć, że Daniel Olbrychski zagrał Hamleta 450 razy… Na samą myśl o tym chce mi się zemdleć” – dodała w wywiadzie dla “TeleRzeczpospolitej” (nr 2, 1997).

Beata Maria Helena Tyszkiewiczówna urodziła się w 1938 r. w podwarszawskim Wilanowie. Jest córką hrabiego Krzysztofa Marii Tyszkiewicza i Barbary Rechowicz.

Na plan filmowy trafiła jako uczennica liceum – asystent reżysera Antoniego Bohdziewicza szukał w warszawskich szkołach młodziutkiej kandydatki do roli Klary, panienki ze szlacheckiego dworku, w filmowanej wówczas “Zemście” Aleksandra Fredry (1956). Jak wspominała w jednej z rozmów, gdy została wybrana do filmu mama kupiła jej “na ciuchach” w Rembertowie sukienkę w kolorze Adriatyku. “To była początkowo moja jedyna sukienka. Jak tylko skończyłam grać w tym filmie, za zarobione pieniądze kupiłam dwie inne letnie sukienki” – opowiadała.

Angaż do “Zemsty” i duża ilość nieobecności przyniosły jej szereg dwój na świadectwie. Na skutek decyzji mamy nastoletnia Beata trafiła do gimnazjum sióstr niepokalanek w Szymanowie, gdzie przyjęto ją pod warunkiem, że nie będzie opowiadała o filmowym doświadczeniu, bo uczennic nie można “demoralizować”. “Naturalnie zaraz opowiedziałam o tym wszystkim dziewczętom. Słuchały z rumieńcami na twarzach” – powiedziała jednego razu.

W latach 1957-1958 studiowała w warszawskiej PWST, z której po roku została relegowana. “Po roku wyrzucono mnie. Zrobiono mi wielką przysługę. Chciałam grać w filmach, zarabiać pieniądze i być niezależną. A studentom szkoły teatralnej nie wolno było występować” – podsumowała Tyszkiewicz. Uprawnienia aktorskie otrzymała z Ministerstwa Kultury i Sztuki – bez egzaminu – w 1973 r., kiedy zagrała już ok. 30 ról.

Po “Zemście” pojawiła się w filmie Wojciecha Jerzego Hasa – zagrała Teodozję w jego filmowej adaptacji “Wspólnego pokoju” Zbigniewa Uniłowskiego (1959). Wystąpiła wówczas u boku Gustawa Holoubka, Adama Pawlikowskiego i Zdzisława Maklakiewicza.

Była także m.in. księżniczką Elżbietą z “Popiołów” oraz Warwarą Ławrecką w “Szlacheckim gnieździe” według prozy Iwana Turgieniewa. Po czasie oceniła, że lubiła te postaci, ale jednocześnie przyznała, że pracowała na nie głównie literatura. “Trzeba się tylko było dopasować do wyobraźni widzów. Nie rywalizować z nią, co najwyżej próbować ją zdominować” – podkreślała.