Co z ponownym przeliczeniem głosów z wyborów prezydenckich?

kich – co warto wiedzieć?

Temat ponownego przeliczenia głosów w wyborach prezydenckich budzi emocje, kontrowersje i – co najważniejsze – pytania o stan demokracji, zaufanie obywateli do instytucji oraz transparentność procesu wyborczego. Choć zjawisko to nie jest nowe i występowało w różnych krajach, jego znaczenie i wpływ są zawsze ogromne – zarówno w sferze politycznej, jak i społecznej. W tym tekście przyjrzymy się szczegółowo, czym jest ponowne przeliczenie głosów, jakie są jego przesłanki, skutki oraz przykłady z historii – zarówno polskiej, jak i międzynarodowej.

Czym jest ponowne przeliczenie głosów?

Ponowne przeliczenie głosów (ang. recount) to proces polegający na ponownym zliczeniu oddanych głosów w wyborach, zazwyczaj na wniosek jednej ze stron (np. przegranego kandydata), która kwestionuje prawidłowość wyników. Czasem jest to również obowiązek wynikający z prawa – np. gdy różnica głosów między kandydatami jest bardzo niewielka i mieści się w określonym progu procentowym.

Kiedy może dojść do ponownego przeliczenia?

W Polsce ponowne przeliczenie głosów może zostać zarządzone przez Sąd Najwyższy na podstawie protestów wyborczych. Protest może złożyć każdy wyborca, który udowodni, że doszło do naruszenia prawa w toku wyborów, a naruszenie to mogło mieć wpływ na wynik głosowania. Najczęstsze przyczyny wniosków o ponowne przeliczenie to:
• Nieprawidłowości w liczeniu głosów (np. błędy matematyczne, źle zakwalifikowane głosy).
• Podejrzenia o fałszerstwo.
• Nieprawidłowo wydane lub unieważnione karty do głosowania.
• Uchybienia proceduralne po stronie komisji wyborczych.

W USA i wielu innych krajach ponowne przeliczenie głosów może być automatyczne (np. przy różnicy poniżej 0,5%) lub na wniosek strony zainteresowanej – choć często wiąże się to z dodatkowymi kosztami pokrywanymi przez składającego wniosek.

Znaczenie ponownego przeliczenia głosów

Ponowne przeliczenie głosów jest jednym z fundamentów demokratycznego procesu wyborczego. Daje obywatelom poczucie, że ich głos naprawdę się liczy, a instytucje są w stanie reagować na ewentualne błędy czy nieprawidłowości. Z drugiej strony, może być też narzędziem politycznej gry – sposobem na podważanie legitymacji zwycięzcy, przedłużanie napięcia społecznego lub sianie nieufności wobec procesu wyborczego.

Z praktycznego punktu widzenia, przeliczenie głosów może:
• Potwierdzić wynik wyborów – w większości przypadków kończy się potwierdzeniem pierwotnych wyników z niewielkimi korektami.
• Zmieścić wynik – zdarza się to rzadko, ale są przypadki, w których po ponownym przeliczeniu wygrywa inny kandydat.
• Zwiększyć zaufanie społeczne – jeśli proces jest przejrzysty i uczciwy, może odbudować zaufanie do systemu.

Przykłady z historii – Polska

W polskiej historii nowożytnej nie mieliśmy spektakularnych przypadków zmiany wyniku po przeliczeniu głosów w wyborach prezydenckich, ale pojawiały się protesty wyborcze. W wyborach prezydenckich 2020 roku, w których zwyciężył Andrzej Duda, sztab Rafała Trzaskowskiego i inni obywatele składali protesty do Sądu Najwyższego. Główne zarzuty dotyczyły:
• Nierównego dostępu do mediów publicznych.
• Nierówności w kampanii zagranicznej (np. głosowanie Polaków za granicą).
• Błędów proceduralnych.