“Wybrali kandydata, którego hipoteka jest tak silnie obciążona, to nie wiem, czy wiedzieli i mieli nadzieję, że to się ukryje, czy popełnili błąd, czy byli niedoinformowani”. Więcej w komentarzu…

„Wybrali kandydata, którego hipoteka jest tak silnie obciążona, to nie wiem, czy wiedzieli i mieli nadzieję, że to się ukryje, czy popełnili błąd, czy byli niedoinformowani” — ten cytat, choć krótki, oddaje istotę poważnego dylematu, z jakim borykają się partie polityczne na różnych szczeblach władzy. Słowa te odnoszą się do sytuacji, w której ugrupowanie polityczne wystawia osobę, mającą trudną, a nawet kompromitującą przeszłość, licząc na to, że wyborcy jej nie dostrzegą lub zignorują. Tyle że w dobie natychmiastowego dostępu do informacji i społecznościowego rozliczania polityków, takie założenie to igranie z ogniem.

Pojęcie „obciążonej hipoteki” użyte w przenośni ma tu znaczenie symboliczne — mowa o dorobku, przeszłości, decyzjach czy powiązaniach danego polityka, które mogą go dyskwalifikować w oczach opinii publicznej. Może to być sprawa sądowa, niejasne interesy, powiązania z kontrowersyjnymi osobami, wypowiedzi z przeszłości czy nawet obyczajowe skandale. Im cięższa „hipoteka”, tym trudniej kandydatowi wzbudzić zaufanie i przekonać wyborców do swojej uczciwości i wiarygodności.

Czy to błąd, czy kalkulacja?

Często pojawia się pytanie: czy partia, wystawiając takiego kandydata, po prostu popełniła błąd? Czy może nie miała świadomości pełnego obrazu? A może wręcz przeciwnie — wiedziała, z czym ma do czynienia, ale podjęła świadomą decyzję, licząc, że „jakoś to będzie”, że media nie dotrą do wszystkich informacji, że wyborcy nie będą dociekliwi? Niestety, ta ostatnia postawa zdarza się zaskakująco często. Partie polityczne czasami zakładają, że wyborcy kierują się sympatiami, emocjami, a nie faktami. To gruby błąd, który może kosztować nie tylko przegraną w wyborach, ale i utratę wiarygodności całej formacji.

Kandydaci z balastem przeszłości

Historia polityki, również w Polsce, zna wiele przypadków, gdy kandydat, który na początku wydawał się silnym ogniwem kampanii, szybko stawał się obciążeniem. Niekiedy już po ogłoszeniu startu kampanii wypływały informacje, które całkowicie zmieniały postrzeganie tej osoby — od zaległości podatkowych, przez sprawy karne, po obraźliwe wypowiedzi sprzed lat. Partie w takich przypadkach muszą dokonywać trudnych wyborów: albo bronić swojego kandydata i ryzykować dalszy spadek notowań, albo się go pozbyć i wystawić nową twarz — często zbyt późno, by odzyskać zaufanie społeczne.

Wina struktur czy liderów?

Nie da się uniknąć pytania o odpowiedzialność. Kto decyduje o kandydaturach? Czy proces selekcji jest odpowiednio rzetelny? Czy wewnętrzne mechanizmy partii pozwalają na skuteczne prześwietlenie kandydatów przed podjęciem decyzji? A może to liderzy — kierując się układami, lojalnościami czy politycznym oportunizmem — forsują nazwiska, które nie powinny się pojawić na listach wyborczych? Tego typu pytania powinny zostać zadane nie tylko publicznie, ale przede wszystkim wewnątrz samych partii, jeśli chcą one zachować jakiekolwiek zaufanie obywateli.

Społeczeństwo już nie zapomina

W dobie internetu, archiwalnych nagrań, mediów społecznościowych i rosnącej aktywności dziennikarstwa śledczego, coraz trudniej cokolwiek ukryć. Społeczeństwo ma dziś narzędzia, by samodzielnie weryfikować kandydatów. Dlatego wybór osoby z „ciężką hipoteką” to nie tylko polityczne ryzyko — to świadectwo braku szacunku dla inteligencji wyborców. Coraz więcej obywateli nie chce głosować „przeciw”, ale „za” — za wartościami, uczciwością, kompetencją. A tego nie zapewni kandydat z obciążeniem wizerunkowym, choćby był najbardziej elokwentny i obyty medialnie.