Z szacunku do Polski, demokracji i obywateli.

cznych, instytucjonalnych i społecznych oraz jego miejsce we współczesnej Polsce.

1. Szacunek jako fundament nowoczesnego patriotyzmu 🇵🇱

Szacunek do Polski to coś więcej niż namiętność – to uznanie jej historii, konstytucyjnych zasad i dorobku obywateli. Prezydent Bronisław Komorowski podkreślał to w przemówieniu przed Zgromadzeniem Narodowym: Polska to „wiecznie młoda i zniewalająco piękna” wspólnota, której opiekunami jesteśmy tu i teraz, i którą musimy zostawić silniejszą następnemu pokoleniu .

Ten „nowoczesny patriotyzm”, jak zauważył w osobnym wystąpieniu, łączy dumę z umiłowaniem wolności i codziennego działania – w przedsiębiorczości, edukacji, lokalnym zaangażowaniu . Szacunek do kraju zachęca do odpowiedzialności – za prawo, kulturę, uczciwość.

2. Demokracja to nie tylko wybory, to kultura szacunku

Demokracja funkcjonuje tylko wtedy, gdy między ludźmi panuje wzajemny szacunek – zwłaszcza między obywatelami a instytucjami.

Minister Jacek Wancer zwraca uwagę, że dzisiejsze publiczne dyskursy – pełne jadu i personalnych ataków – niszczą społeczne zaufanie. Politycy i obywatele powinni się szanować, nawet gdy się nie zgadzają .

Podobne przesłanie płynęło z przemówienia Komorowskiego przed PE – niska frekwencja rodzi lęk o jakość demokracji, bo demokracja to nie tylko idea, ale i codzienna sprawczość obywatelska . Demokracja bez udziału obywateli nie ma fundamentów – i wymaga kultury wzajemnego poszanowania.

3. Instytucje jako nośniki suwerenności – szacunek dla fundamentu państwa

Szacunek do instytucji państwowych – parlamentu, sądów, administracji – to przestrzeganie reguł, procedur i konstytucji. Kazimierz Kik kiedyś ostrzegał, że Polacy mają „złą tradycję braku szacunku i poważania dla najwyższych godności polskich”, co wynika z trudności w uznawaniu władzy instytucjonalnej. Bez szacunku państwo się osłabia, społeczeństwo się rozpada .

Również Waszczykowski w BBC zaznaczył, że Polska chce „demokracji bezprzymiotnikowej” – suwerennej, bez dodatkowych etykiet, ale opartej na standardach demokratycznych .

Szacunek do instytucji chroni nas przed autorytaryzmem – respektując prawo, traktaty, regulacje unijne, budujemy wiarygodne państwo.

4. Szacunek w debacie publicznej – gdzie kończy się krytyka, a zaczyna niewłaściwa retoryka?

Zdania o demokracji pełnej szacunku łatwo mogą stać się pustym frazesem, jeśli debata publiczna zamienia się w agresję. Wyborcy i politycy powinni pamiętać, że:
• dystans i krytyka są potrzebne,
• ale mają granice: polityk może być gani, ale instytucja wymaga obrony przed osłabianiem jej fundamentów.
Gdy opór wobec instytucji prowadzi do agresji i hejtu – rośnie ryzyko “kleptokracji” i demokracji iluzorycznej .

Szacunek wymaga, by nie degradować przeciwnika do wroga, ale uznać jego prawo do stanowiska, wypowiedzi i udziału w życiu publicznym.

5. Szacunek w stylu przywództwa: jak prowadzić, by nie dzielić

Andrzej Duda pisał o „demokracji szacunku” – w której nawet po zażartej debacie trzeba podać rękę przeciwnikowi, co buduje społeczną jedność .

To wymagający test dla przywódców: przeciwstawiać się, ale nie niszczyć, prowadzić, ale nie dzielić. Paula Komorowskiego i Dudy wskazują kierunek – kompromis, dialog i wspólnota są możliwe tylko w atmosferze wzajemnego szacunku.

6. Szacunek wobec obywateli – słuchanie, angażowanie, odpowiadanie

Szacunek do obywatela oznacza nie tylko deklarację, ale realne działanie – dawanie im pola do uczestnictwa, wpływu, informacji:
• walka o wysoką frekwencję wyborczą to nie perfidia – to zaprzeczenie demokracji,
• ograniczanie dostępu do informacji publicznej to pozbawianie obywatela prawa do wiedzy i kontroli ,
• rządy bez uznania aspiracji obywatelskich – skazują demokrację na kryzys.

Szacunek obywateli to akceptacja ich roli: nie tylko wyborców, ale partnerów w tworzeniu państwa.

7. Szacunek aż do granic – czyli demokracja bez przeróbek

Waszczykowski wskazuje, że Polska chce „demokracji bezprzymiotnikowej” – takiej, która jest demokracją, nie np. „liberalną demokracją” czy „suwerenną demokracją” – ale zwyczajną demokracją z regułami, prawem i wolnością .

Odrzucenie etykiet nie oznacza odejścia od reguł unijnej integracji – to postulat suwerenności, ale w granicach prawa. Szacunek dla Polski oznacza poszanowanie traktatów i reguł, także tych europejskich.